Τι είναι ο βρουξισμός
Βρουξισμός (bruxism) ή βρυγμός ονομάζεται το ακούσιο τρίξιμο και σφίξιμο των δοντιών. Αναφέρεται σε μια ασυναίσθητη και σπασμωδική κίνηση της κάτω γνάθου και των μυών που την ελέγχουν, κάνοντας κινήσεις εκτός των φυσιολογικών της μάσησης. Συνήθως συμβαίνει κατά τη διάρκεια του ύπνου, αλλά δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που συμβαίνει και κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Αυτή η κατάσταση προσβάλλει το 5-20% του πληθυσμού ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας, και περισσότερο τα παιδιά, ενώ λιγότερο συχνά εμφανίζεται σε ηλικιωμένους άνω των 65 ετών. Πολλές φορές, τα άτομα που τρίζουν τα δόντια τους κατά τη διάρκεια του ύπνου δεν το αντιλαμβάνονται, αλλά όσοι βρίσκονται δίπλα τους ενδέχεται να ακούσουν τους ήχους των δοντιών τους. Κατά την επίσκεψη στην Οδοντιατρική Κλινική, ο ιατρός μπορεί να καταλάβει αν κάποιος τα τρίζει όταν κοιμάται, λόγω των επιπτώσεων που έχει αυτή η κατάσταση.
Βρουξισμός και ενδείξεις
Η πίεση που ασκείται με το τρίξιμο των δοντιών τη νύχτα είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη κατά τη διάρκεια της ημέρας. Κάτι τέτοιο μπορεί να προκαλέσει:
- Καταστροφή της αδαμαντίνης των δοντιών, εκθέτοντας βαθύτερα στρώματα του δοντιού.
- Πόνο στο πρόσωπο, στους μύες της γνάθου, πονοκεφάλους ή ημικρανίες.
- Πιθανός πόνος στα αυτιά καθώς επηρεάζονται οι δομές της κροταφογναθικής άρθρωσης.
- Ενδεχόμενος αντανακλαστικός πόνος, δηλαδή το άτομο αισθάνεται πόνο σε διαφορετική τοποθεσία από την πηγή του.
- Διακοπή ύπνου.
- Ζημιά από το μάσημα στο εσωτερικό του μάγουλου
- Κλειδωμένη σιαγόνα που δεν ανοίγει ή κλείνει εντελώς
Φυσικά, έχει σημασία πόσο έντονος και διαρκής είναι ο βρουξισμός. Για παράδειγμα, υπάρχουν άνθρωποι που τρίζουν τα δόντια τους στον ύπνο ακόμα και 40 λεπτά την ώρα. Αυτό σταδιακά μπορεί να βλάψει μόνιμα τη γνάθο.
Περίπου 20% όσων τρίζουν τα δόντια τους έχουν συμπτώματα Διαταραχής Κροταφογναθικής Άρθρωσης (TMD: temporomandibular joint disorders), μιας επώδυνης κατάστασης της γνάθου, η οποία επηρεάζει την κίνηση των κροταφογναθικών αρθρώσεων.
Η κροταφογναθική διάρθρωση είναι μια μικρή άρθρωση η οποία βρίσκεται μπροστά από το αυτί, εκεί όπου ενώνονται η βάση του κρανίου και η κάτω γνάθος, και ο ρόλος της είναι να επιτρέπει στην κάτω γνάθο να λειτουργεί και να κινείται. Όμως, όταν τρίζετε τα δόντια σας αδιάκοπα, καταπονείτε υπερβολικά τις συγκεκριμένες αρθρώσεις, ενώ χαρακτηριστικό της πάθησης είναι η παραγωγή ενός ήχου σαν «κλίκ» κάθε φορά που ανοιγοκλείνετε το στόμα σας.
Βρουξισμός και αιτίες
Παρότι ο βρουξισμός δεν είναι σπάνιο φαινόμενο, οι αιτίες δεν είναι ξεκάθαρες. Σύμφωνα με το Αμερικανικό Εθνικό Ίδρυμα Ύπνου, το 8% των ενηλίκων και το 14-20% των παιδιών κάτω των 11 ετών τρίζουν τα δόντια τους τη νύχτα.
Ορισμένα πιθανά αίτια είναι:
- Η επίδραση του άγχους. Έχει παρατηρηθεί ότι το τρίξιμο συμβαίνει συχνά σε περιόδους θυμού και άγχους.
- Ο ρόλος του κεντρικού νευρικού συστήματος. Έρευνες έχουν δείξει ότι η εγκεφαλική δραστηριότητα και ο καρδιακός ρυθμός μπορεί να αυξηθούν πριν από ένα επεισόδιο βρουξισμού.
- Σε κάποιους ανθρώπους μπορεί να οφείλεται σε σπασμό των μυών του προσώπου κατά τον ύπνο.
- Επίσης, ο βρουξισμός ενδέχεται να αποτελεί παρενέργεια ορισμένων θεραπειών, συμπεριλαμβανομένων των αντικαταθλιπτικών και των αντιψυχωσικών.
- Νευρολογικές καταστάσεις όπως η νόσος του Χάντινγκτον ή η νόσος του Πάρκινσον αποτελούν επίσης πιθανές αιτίες.
- Άλλοι παράγοντες περιλαμβάνουν την κόπωση, την κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα, την άπνοια ύπνου και το ροχαλητό.
βρουξισμός αντιμετωπιση
Παρ’ ότι ο βρουξισμός /βρυγμός δοντιών είναι μια σοβαρή κατάσταση που επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς, μέχρι τώρα δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη θεραπεία που να καλύπτει όλες τις περιπτώσεις. Αυτό συμβαίνει γιατί τα αίτια είναι πολλά και ποικίλλουν. Ευτυχώς, υπάρχουν πολλές προσεγγίσεις που αποδεικνύονται αποτελεσματικές. Ο βρουξισμός και η επιτυχής αντιμετώπιση του βασίζεται περισσότερο στον περιορισμό των αιτιών που τον προκαλούν.
Οι νάρθηκες αποτελούν τη συχνότερη επιλογή περιορισμού των συμπτωμάτων του βρυγμού. Πρόκειται για μια κινητή κατασκευή, η οποία εφαρμόζεται στη μασητική επιφάνεια και το κοπτικό χείλος των δοντιών της άνω ή κάτω γνάθου, μη επιτρέποντας την άμεση επαφή των δοντιών.
Ακόμη, η διαχείριση του άγχους, η αλλαγή συμπεριφοράς, η παρακολούθηση του βρυγμού καθώς και τα φάρμακα όπως π.χ Μυοχαλαρωτικα για δοντια μπορούν να εξομαλύνουν κατά πολύ την κατάσταση και ο βρουξισμός δοντιών να σταματήσει σταδιακά.
Δείτε περισσότερα Σύνδρομο κροταφογναθικής διάρθρωσης: Ένας κρυφός εχθρός
