Φρονιμίτης ή αλλιώς τρίτος γομφίος, συνήθως ανατέλλει στο τέλος της εφηβείας. Ο σωφρονιστήρας ή τρίτος γομφίος αποτελεί το τελευταίο μόνιμο δόντι που ανατέλλει στη στοματική κοιλότητα. Αποτελεί γενικό κανόνα ότι, σε κάθε περίπτωση, εάν ένα δόντι μπορεί να σωθεί με οδοντιατρικές θεραπείες θα πρέπει να διατηρείται στον οδοντικό φραγμό. Ωστόσο, όταν πρόκειται για τους τρίτους γομφίους (φρονιμίτες), η εξαγωγή φρονιμίτη είναι τις περισσότερες φορές η προτεινόμενη θεραπεία όταν εμφανιστούν προβλήματα. Μάλιστα, ένας έγκλειστος ή ημιέγκλειστος φρονιμίτης συστήνεται να αφαιρεθεί χειρουργικά.
Είναι γεγονός ότι ο φρονιμίτης είναι πολύ πιο επιρρεπής στη δημιουργία σοβαρών προβλημάτων στοματικής υγείας από ότι τα υπόλοιπα δόντια. Αυτά μπορεί να επηρεάσουν τον ίδιο τον σωφρονιστήρα, τα ούλα, το οστό της γνάθου, αλλά και τα διπλανά δόντια. Έτσι, ένας εξειδικευμένος γναθοχειρουργός μπορεί να συστήσει την εξαγωγή του, όταν διαπιστώσει σοβαρό πρόβλημα που μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με εξαγωγή του δοντιού.
Φρονιμίτης: Ποιες καταστάσεις μας οδηγούν στην εξαγωγή του;
Οι κυριότερες καταστάσεις που επιβάλλουν την εξαγωγή του σωφρονιστήρα είναι:
- Έγκλειστοι φρονιμίτες, που παραμένουν “παγιδευμένοι” μέσα στη γνάθο με συνέπεια να προκαλούν έντονο πόνο.
- Ημιέγκλειστοι φρονιμίτες, που έχουν ανατείλει μερικώς από τη γνάθο
- Περιστεφανίτιδα, μια μορφή περιοδοντικής λοίμωξης συνήθης σε ημιέγκλειστους φρονιμίτες
- Περιοδοντίτιδα ή τερηδόνα, καθώς εκεί που βρίσκεται ο φρονιμίτης είναι δύσκολο να καθαριστεί και να απομακρυνθεί η μικροβιακή πλάκα
- Οδοντικό ή περιοδοντικό απόστημα, ή κύστες
- Βλάβη σε διπλανά δόντια, είτε άμεσα λόγω επαφής είτε έμμεσα λόγω ανάπτυξης περιοδοντίτιδας, αποστήματος, κλπ
- Τραυματισμοί μαλακών ιστών, όταν ο φρονιμίτης έχει ανατείλει στραβά και τραυματίζει το μάγουλο ή τη γλώσσα.
- Ορθοδοντικές ανωμαλίες, λόγω της πίεσης που ασκείται στα υπόλοιπα δόντια.
Πότε προχωρούμε σε χειρουργική εξαγωγή φρονιμίτη;
Για να προχωρήσει σε χειρουργική εξαγωγή, ο γναθοπροσωπικός χειρουργός θα λάβει πρώτα ένα πλήρες ιατρικό και οδοντιατρικό ιστορικό του ασθενή και θα αναζητήσει πιθανή αλλεργία σε φάρμακα. Έπειτα, θα σας συστήσει να προχωρήσετε σε μια πανοραμική ακτινογραφία, στην οποία θα μπορέσει να διαπιστώσει τη γενικότερη κατάσταση των δοντιών σας.
Επιπλέον, θα αξιολογήσει τη θέση ενός φρονιμίτη και με βάση την κατεύθυνση ανατολής του θα σας ενημερώσει για τον κίνδυνο πρόσκρουσης του στις ρίζες του διπλανού δοντιού. Μάλιστα, πολύ συχνά στο έγκλειστο δόντι διαπιστώνεται και η ύπαρξη πλευρικής κύστης. Σε περίπτωση περιστεφανίτιδας ο γιατρός μπορεί να προτείνει τη χρήση αντισηπτικού στοματοπλύματος ή και τη χορήγηση αντιβιοτικού φαρμάκου.
Από τι εξαρτάται η διάρκεια και η δυσκολία της αφαίρεσης τρίτου γομφίου;
Η διάρκεια και η δυσκολία της χειρουργικής εξαγωγής ενός τρίου γομφίου εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, με πιο σημαντικούς τους παρακάτω:
- Τον βαθμό εγκλεισμού, δηλαδή πόσο βαθιά κάτω από τα ούλα μέσα στο οστό βρίσκεται ο φρονιμίτης.
- Το μέγεθος και το σχήμα των ριζών του δοντιού.
- Τη γωνία με την οποία ανατέλλει ο φρονιμίτης.
- Την ηλικία και την κατάσταση υγείας του ασθενή.
- Την απόσταση των ριζών του δοντιού από τα νεύρα της γνάθου.
Με άλλα λόγια, όταν η μύλη (το εξωτερικό στρώμα κάθε δοντιού) του φρονιμίτη έχει ανατείλει πλήρως, η χειρουργική εξαγωγή φρονιμίτη είναι απλή και ακολουθεί τα στάδια της εξαγωγής οποιουδήποτε δοντιού.
Όταν όμως ο φρονιμίτης είναι κλεισμένο, μερικά ή ολικά, εντός του κοκάλου της γνάθου, τότε είναι σημαντικό να αφαιρεθεί χειρουργικά.
Ποια είναι η διαδικασία;
Η επέμβαση αφαίρεσης ενός έγκλειστου τρίτου γομφίου αποτελεί μια ιδιαίτερα απαιτητική χειρουργική εξαγωγή, η οποία πρέπει να εκτελείται από έναν εξειδικευμένο γναθοχειρουργό.
- Ο γναθοχειρουργός, βάσει της θέσης του έγκλειστου δοντιού όπως έχει αποτυπωθεί στις ακτινογραφίες που έχουν ήδη ληφθεί, καθορίζει το πλάνο της επέμβασης.
- Χορηγείται τοπική αναισθησία (ή γενική αναισθησία σε σπάνιες περιπτώσεις).
- Πραγματοποιείται τομή στα ούλα για αποκάλυψη του οστού.
- Απομακρύνεται το στρώμα του οστού που καλύπτει τον έγκλειστο φρονιμίτη για να αποκαλυφθεί το δόντι.
- Ενδέχεται να κοπεί το δόντι σε μικρότερα τμήματα για να διευκολυνθεί πχ. η αφαίρεση κάθε ρίζας χωριστά.
- Αφού αφαιρεθεί όλο το δόντι και οι ρίζες του, τα ούλα τοποθετούνται εκ νέου στη θέση τους και γίνονται ράμματα.
- Τέλος παρέχονται οι μετεγχειρητικές οδηγίες στον ασθενή για ταχεία επούλωση και αποφυγή επιπλοκών.
Τι πρέπει να κάνει ο ασθενής μετά τη χειρουργική εξαγωγή σωφρονιστήρα;
Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία εξαγωγής του δοντιού, δίνονται από τον γιατρό οι απαραίτητες οδηγίες. Το πρώτο εικοσιτετράωρο μετά τη χειρουργική εξαγωγή μασάμε την τροφή μας από το αντίθετο ημιμόριο των γνάθων και αποφεύγουμε τα ζεστά ροφήματα ή φαγητά καθώς και το κάπνισμα. Το βούρτσισμα θα πρέπει να γίνεται με ήπιες κινήσεις και καλό είναι να αποφεύγεται στα δόντια που βρίσκονται κοντά στη χειρουργημένη περιοχή.
Ποιες πιθανές επιπλοκές υπάρχουν μετά από μια εξαγωγή τρίτου γομφίου;
Μετά τη χειρουργική εξαγωγή, η πιο συνηθισμένη επιπλοκή είναι η εμφάνιση αιμορραγίας, ακόμα και μετά από αρκετές ώρες από την εξαγωγή. Επιρρεπείς στην εμφάνιση αιμορραγίας είναι οι ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή ή παίρνουν καθημερινά ασπιρίνη. Σε περίπτωση αιμορραγίας, ο ασθενής μπορεί να τοποθετήσει τοπικά ένα κομμάτι καθαρού βαμβακιού ή αποστειρωμένη γάζα και να πιέσει την πληγή με καθαρά χέρια τουλάχιστον για δέκα λεπτά. Αν η αιμορραγία συνεχίζεται θα πρέπει να ενημερωθεί ο γναθοπροσωπικός χειρουργός.
Η σωστή χειρουργική εξαγωγή φρονιμίτη από έμπειρο γναθοχειρουργό είναι πάρα πολύ σημαντική! Η πιθανότητα να συμβεί κάποια από αυτές τις επιπλοκές μειώνεται σημαντικά όταν η επέμβαση εκτελείται από ειδικά εξειδικευμένο Γναθοπροσωπικό Χειρουργό, καθώς εκείνος έχει την απαραίτητη εξειδίκευση ώστε να προλάβει τις παραπάνω επιπλοκές αλλά κυρίως έχει την εμπειρία να τις αντιμετωπίσει με τον καλύτερο τρόπο εάν και εφόσον συμβούν.
